Μέρος 7ο «Δομές Μουσικής Εκπαίδευσης και Μουσικά Ρεύματα στη Καστοριά του Μεσοπολέμου»

ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑΣ

Πρώτη Δημοσίευση: Εφημερίδα «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ», φ. 5909, Καστοριά 11/01/2014

του Ιωάννη Μ. Τσακιρίδη, Μουσικολόγου Ελληνικού Λαϊκού Πολιτισμού ©

H φιλαρμονική του «ΩΔΕΙΟΥ» Καστοριάς σε πρώτη εμφάνιση την 25η Μαρτίου 1938, με μαέστρο τον Β. Δόικο

Αρχείο Γ. Παπαδόπουλου

       Η μουσική εκπαίδευση στην Καστοριά (συνέχεια)

       Το πρώτο χρόνο λειτουργίας του «Ωδείου» τα διδασκόμενα μουσικά όργανα ήταν το βιολί, το μαντολίνο και η κιθάρα με καθηγητή τον Βασ. Δόικο ενώ στο δεύτερο χρόνο προστίθεται και τμήμα εκμάθησης πιάνου με την καθηγήτρια Έλλη Παυλή[1]. Κατά το ίδιο έτος γνωστοποιείται ότι τη γενική διεύθυνση του παραρτήματος του «Ωδείου» Καστοριάς θα έχει ο διευθυντής του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης Γ. Καζαντζής ενώ τη διεύθυνση της Χορωδίας ο Β. Δόικος. Τον Αύγουστο του 1936 εκδόθηκε διάταγμα[2] δια του οποίου εγκρίνεται η ίδρυση δημοτικού ωδείου στη Καστοριά με σκοπό το «Ωδείο» της Καστοριάς να γίνει δημοτικό. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί ότι κατά το  έτος 1937 το Ωδείο είναι σε κακή κατάσταση και η «Καστοριά» σχολιάζει το γεγονός:  «…τὸ Ὠδεῖον Καστοριᾶς, τὸ ὁποῖο τοῦδεν εὐρίσκετο ὑπὸ διάλυσιν σχεδόν, ἤρχισε νὰ δίδη σημεῖα ζωῆς, πληροφορούμεθα ὅτι ἡ διοικοῦσα αὐτοῦ ἐπιτροπὴ προσέλαβε μίαν καθηγήτριαν τοῦ πιάνου ἐκ Θεσσαλονίκης».[3] Το Ωδείο θα τερματίσει άδοξα τη σημαντική του πορεία κατά τη περίοδο της κατοχής όταν οι ιταλικές αρχές θα απαγορέψουν τη λειτουργία του.

     Κατά το έτος 1935 εκδηλώνεται η βούληση για τη δημιουργία φιλαρμονικής ως τμήμα του «Ωδείου» και ορίζεται καθηγητής των πνευστών ο Β. Δόικος. Σχετικό δημοσίευμα αναφέρει το εξής: «Ὁ κ. Δόικος ὡς διευθυντὴς τῆς Χορωδίας τοῦ Ὠδείου θὰ ἀναλάβη τὴν διδασκαλίαν τῶν πνευστῶν καὶ ἐγχόρδων ὀργάνων, ἔχω σκοπὸν ὅπως ἱδρύση Φιλαρμονικὴν ἐν Καστοριά, ἅμα ὡς οἱ μέλλοντες νὰ φοιτήσωσιν ἐν τῷ Ὠδεῖο καταρτισθῶσι καταλλήλως.»[4] Η ανάγκη για τη δημιουργία φιλαρμονικής προήλθε ύστερα από το κλείσιμο του Εθνικού Οικοτροφείου Αρρένων Καστοριάς, το οποίο για πάνω από 10 χρόνια διέθετε φιλαρμονική και έδινε το παρόν στις τοπικές εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις. Η εφημερίδα «Καστοριά» τον Μάρτιο του 1936 αναφέρει την απουσία της φιλαρμονικής του Οικοτροφείου[5] ως ένα μεγάλο κενό στη κάλυψη των εθνικών εκδηλώσεων και παρελάσεων και για τον σκοπό αυτό ο Δήμος Καστοριάς θα πρέπει να αγοράσει μουσικά όργανα για τη δημιουργία φιλαρμονικής. Επίσης, αναφέρεται ότι 11 πνευστά όργανα δόθηκαν στο Ωδείο Καστοριάς από τον Προοδευτικό Σύλλογο για αυτό το σκοπό καθώς και μνεία στον Β. Δόικο να αναλάβει τη διδασκαλία αυτών. Τον Μάρτιου του 1938 δόθηκε χοροεσπερίδα στο Παλλάδιον υπέρ του Ωδείου[6] και της στολής της φιλαρμονικής με τη συμμετοχή της ορχήστρας του Ωδείου. Η  εφημερίδα «Καστοριά» αναφέρει χαρακτηριστικά τις προσπάθειες για τη δημιουργία της φιλαρμονικής : «Ἡ μπάντα τοῦ Ὠδεῖου Καστοριᾶς ἐργάζεται ἐντατικῶς καὶ ἔτσι ὑπάρχει πιθανότις ἐντὸς ὀλίγου νὰ πλουτισθῆ καὶ ἡ πόλις μας μὲ μιὰ μπάντα, ὅπως ἔχουν ὅλες οἱ γειτονικὲς πόλεις»[7] Ωστόσο, η πρώτη εμφάνιση της φιλαρμονικής του Ωδείου θα πραγματοποιηθεί το 1938 στη παρέλαση και τους εορτασμούς της  25^ης Μαρτίου «Ἅμα δὲ τὴ ἀνατολὴ τῆς 25ης Μαρτίου ἢ ἄρτι καταρτισθεῖσα μπάντα τοῦ Δήμου Καστοριᾶς ὑπὸ τὸν κ. Β. Δόικον περιῆλθε τὰς ὁδοὺς τῆς πόλεως ἀνακροῦσα τὸ ἑωθινόν.»[8]  Έκτοτε, η φιλαρμονική θα αποκτήσει ενεργό ρόλο στα δρώμενα της Καστοριάς, όπως μαρτυρείται και από τη συμμετοχή της στις γυμναστικές επιδείξεις των Γυμνασίων Καστοριάς στις 4 Ιουνίου 1938[9] παίζοντας εμβατήρια κατά τη παρέλαση και μετά ελληνικούς χορούς. Όλο αυτό το διάστημα λειτουργίας της τα μέλη της φιλαρμονικής δεν είχαν μια ομοιόμορφη ενδυμασία γεγονός το οποίο επιλύθηκε σύντομα με την απόκτηση καπέλων και στολών[10]. Τέλος, παραμονή του έτους 1939 η φιλαρμονική περιέρχεται στους δρόμους της πόλης για να παιανίσει πρωτοχρονιάτικα τραγούδια με σκοπό τη συλλογή χρημάτων  για την αγορά νέων μουσικών οργάνων. Η λειτουργία της φιλαρμονικής θα διακοπεί απότομα το έτος 1941 με την κατάληψη της Καστοριάς από της δυνάμεις του Άξονα σηματοδοτώντας την οριστική της παύση.

---

[1] Καστοριά 06-01-1935, ΙΒ’, 596, 2. 

[2] ο. π.            23-08-1936, ΙΓ’, 666, 4.

[3] ο. π.            17-10-1937, ΙΔ’, 725, 3.

[4] ο. π.            06-01-1935, ΙΒ’, 596, 2.

[5] ο. π.            29-03-1936, ΙΓ’, 646, 1.

[6] ο. π.            20-03-1938, ΙΕ’, 746, 3.

[7] ο. π.            27-03-1938, ΙΕ’, 747, 3.

[8] ο. π.                                                      4.

[9] ο. π.            12-06-1938, ΙΕ’, 758, 1.

[10] ο. π.          03-07-1938, ΙΕ’, 761, 3.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

Εφημερίδα «Καστοριά», Ι. Παπακώστα, Καστοριά (1934-1939)